قبلا درباره انواع سیم و کابل و تفاوت های آن ها مطالبی را بیان کردیم در این مقاله سعی داریم به طور کامل به بررسی روش برش، لخت کردن و اتصال کابلشو به کابل های فشار ضعیف بپردازیم.
1-جریان مجاز کابل ها: در جدول زیر جریان مجاز کابل های فشار ضعیف تا ولتاژ نامی یک کیلوولت را در شرایط نصب مختلف نشان دادیم. با مقایسه اعداد هر ردیف متوجه می شویم که برای یک سطح مقطع خاص در شرایط نصب مختلف،جریان مجاز متفاوت است. به عنوان مثال از کابل با سطح مقطع هادی 16mmدر حالت سه کابل یک سیمه سه فاز اگر در خاک و با فاصله مناسب نصب شود 120Aو اگر در هوای آزاد(دمای محیط) نصب شود 100Aمجاز به عبور است.
نکته1: هر زمان بخواهیم در صورت تغییر درجه حرارت محیط، جدول بالا را تصحیح کنیم باید از فاکتور تصحیح استفاده کنیم. به طور مثال هر زمان بخواهیم از یک کابل مشخصی مثلا کابل چهارسیمه با هادی مسی و با سطح مقطع 25mmدر هوا استفاده کنیم باید اول جریان نامی را در شرایط معمولی از جدول بالا بدست بیاوریم که جریان نامی این هادی 105Aاست. سپس اگر بخواهیم در 35C از این کابل استفاده کنیم جریان دهی آن به صورت زیر کاهش می یابد. 98/7=0/94×105
2- لوازم و تجهیزات کابل کشی: برای انجام عملیات مختلف بر روی کابل ها به لوازم و تجهیزاتی نیاز است که همه آن ها را برایتان توضیح می دهیم.
- قیچی کابل بری: برای بریدن کابل ها و هادی های مسی و الومینیومی با قطرکم از قیچی کابل بری دستی و برای قطرهای بیشتر از قیچی هیدرولیکی،پنوماتیکی و الکتروماتیکی استفاده می شود.
- وسیله روکش برداری کابل: این وسیله دارای دستگیره ای است که یک تیغ برش و یک غلتک روی آن قرار دارد. هنگام روکش برداری کابل غلتک در پشت کابل قرار گرفته و با کشیدن آن روی کابل عایق روی آن برداشته می شود. فاصله ی بین غلتک و تیغه قابل تنظیم می باشد. بنابراین امکان لخت کردن کابل های با ضخامت عایق های مختلف وجود دارد.
- نخ نسوز: برای جلوگیری از سوختن عایق کابل هنگام لحیم کاری کابلشو به سرهادی های کابل از نخ نسوز استفاده می شود.
- پرس های کابل شو: برای پرس سرسیم های فلزی به سر هادی ها از پرس دستی استفاده می شود.
- هویه دستی چکشی،سرپیک گاز،چراغ کوره ای: جهت لحیم کاری کابلشوها از هویه دستی چکشی و سرپیک گاز یا چراغ کوره ای استفاده می شود
- کابلشوها: برای اتصالات جداشدنی سیم ها، از فیش یا سرسیم های مخصوص استفاده می کنند. سرسیم ها با توجه به سطح مقطع سیم در اندازه های مختلف ساخته می شود و با لحیم کاری یا توسط دستگاه پرس مخصوص به هادی محکم می شوند.کابلشوهارا در انواع مختلف پرسی، لحیمی، پیچی و منگنه ای می سازند. برای به دست اوردن اتصال صددرصد و قابل اطمینان، اغلب کابلشوها را به هادی های کابل لحیم با پرس می کنند.
نکته2: برای اتصال کابل های افشان از مقطع یک میلی متر مربع به بالا و کابل های مفتولی از 10 میلی متر مربع به بالا، باید از کابلشو استفاده شود.
نکته3: کابل های مفتولی به مقطع 6 میلی متر مربع و کمتر را میتوان به طور مستقیم به دستگاه مربوطه متصل کرد.
نکته4: در مواردی برای اتصال هادی ها به یکدیگر از لحیم سخت استفاده می شود. لحیم کاری سخت نوعی اتصال جدا نشدنی است. این نوع لحیم کاری با لحیم کاری تفاوت دارد، به طوری که به جای قلع از الکترود برنجی، به جای روغن از روان ساز پودری و به عنوان وسیله حرارتی از سرپیک های جوش کاری استفاده می شود. گاهی به این نوع لحیم کاری به غلط جوش برنج گفته می شود.
- ابزارهای روکش برداری کابل: برای بریدن سیم های نازک از سیم چین و برای بریدن کابل ها برحسب قطرآن، از قیچی کابل بری استفاده می شود. همچنین برای لخت کردن کابل از چاقوی کابل بری و ابزارهای مخصوص لخت کردن استفاده می شود.
3- روش روکش برداری کابل: برای درآوردن عایق روی کابل ابتدا در محیط کابل و در محل موردنظر به وسیله چاقو و یا شیار درآر محیطی شیار دایره ای ایجاد می کنیم. سپس در امتداد طول کابل با چاقو و یا ابزار مخصوص برش کابل، خط برش ایجاد کرده و عایق را جدا می کنیم.
تذکر مهم: در هنگام روکش برداری کابل نباید چاقو را به سمت خود بگیریم چون هنگام بریدن روکش کابل ممکن است چاقو از سطح کابل جداشده و سبب مجروح شدن سینه یا دست شود. همچنین باید مواظب باشیم که افراد دیگر در مسیر نوک چاقو نباشتد. عدم رعایت این دو نکته ممکن است موجب خطرات جبران ناپذیری شود.
4- اتصال کابلشو به کابل: برای اتصال کابل به دیگر تجهیزات الکتریکی از کابلشو یا کفشک کابل استفاده می شود. کابلشوها ممکن است پرسی یا قابل لحیم کاری باشند. در مقاطع بزرگ، اتصال کابلشو به کابل به وسیله لحیم کاری و اغلب با شعله انجام می شود. در صورت استفاده از شعله برای لحیم کاری باید توجه کرد که عایق و روکش بیرونی کابل در اثر حرارت اسیب نبیند.
- مراحل اتصال کابلشو به وسیله لحیم کاری:
- سرکابل را به اندازه لازم ( به اندازه طول حلقه ی کابلشو+ حدود پنج میلی متر) جدا کنید و سر کابل را تمیز کنید.
- سر کابل را که عایق آن برداشته شده است داخل کابلشو نمایید.
- دنباله ی عایق سر کابل را با پیچاندن نخ نسوز از خطر سوختن محافظت کنید.
- کابل را با کابلشوی مربوطه به طور عمودی نگهدارید. محل لحیم کاری را روغن لحیم بزنید. برای لحیم کاری دنباله ی کابلشو را که بالای محل لحیم کاری قرار دارد به وسیله ی چراغ کوره ای و یا سرپیک گازی گرم کنید. با گذاشتن لحیم بر روی آن سعی کنید که لحیم به داخل کابلشو نفوذ کند. مخ نسوز را بازکنید و روی محل لحیم کاری را با نوار عایق پوشانده و کابلشو را با سر تخت آن و بدون هیچ واسطه ای روی محل اتصال زیر پیچ محکم کنید.
5- روش اتصال کابلشوی پیچی به کابل: کابلشوهای پیچی برای مقاطع بزرگ یک لا تا 120 میلیمتر مربع و سیم های چندلا تا 150میلی متر مربع مورد اسفاده قرار می گیرند.نحوه اتصال آن ها به کابل به ترتیب زیر است:
- کابلشوی انتخابی باید با قطر سیم هادی متناسب بوده و صحیح انتخاب شود.
- پیچ ها یکنواخت محکم شوند و سیم نباید در این حال تغییر شکل دهد. فاصله ی بین بست های بالا و پایین باید در هر دو طرف یکسان باشد، همچنین پس از اتصال باید یک فشار اتصال کافی( حداقل یک کیلوگرم بر سانتی متر) بین دو قسمت بست به وجود آید.