سرکابل وسیله ای است که در مواقع تغییر نوع سیم های حامل جریان الکتریکی به کار می رود مثلا وقتی که بخواهند کابل زمینی را به سیم هوایی وصل کنند و یا کابل زمینی را به تجهیزات داخلی پست های برق مانند شین، کلیدهای قدرت و غیره اتصال دهند از سرکابل استفاده می کنند. به همین منظور در این مقاله قصد داریم نحوه اتصال سرکابل و مفصل را به طور کامل آموزش دهیم.
سرکابل
1- سرکابل
1-1. انواع سرکابل: بر اساس نوع کابل و مکان نصب، ساختمان و نوع سرکابل ها متفاوتند. سرکابل ها در اندازه های مختلفی ساخته می سازند. اندازه ی سرکابل بستگی به ولتاژ آن و اندازه ی کابل دارد. هرچه مقدار ولتاژ بیشتر شود ابعاد و طول سرکابل افزایش می یابد.
براساس نوع کابل، سرکابل ها به دودسته، سرکابل های روغنی و سرکابل های خشک، تقسیم می شوند. براساس مکان مورد استفاده، سرکابل ها به دو نوع سرکابل های داخلی ( قابل استفاده در فضاهای سربسته) و سرکابل های بیرونی (قابل استفاده در هوای آزاد) تقسیم می شوند.
امروزه با توجه به رشد چشمگیر تولید و کربرد کابل های خشک در شبکه های توزیع انرژی الکتریکی و مراکز صنعتی، کاربرد سرکابل های خشک نیز افزایش یافته است و کابل ها و سرکابل های روغنی کمتر مورد استفاده قرار می گیرند. سرکابل های خشک دارای انواع مختلفی، از نظر کاربرد در فضای سربسته و یا هوای آزاد می باشند. این نوع سرکابل ها را می توان سریع نصب کرد و معمولا نصب آن ها به کمک حرارت انجام می گیرد که در این حالت آن را سرکابل حرارتی می گویند.
توضیح: سرکابل های داخلی برحسب مکان مورد استفاده و شرایط محیطی و آب و هوای منطقه در انواع مختلف در بازار وجود دارد به طوری که سرکابل های استاندارد شده JAES20 با سطح مقطع نامی 25 میلی متر مربع تا 500 میلی متر مربع در محل های بسیار آلوده و مرطوب مورد استفاده قرار می گیرند.
2-1- مراحل انجام کار:
توجه: برای بریدن، لخت کردن و آماده کردن کابل برای اتصال سرکابل از وسیله و ابزار مناسب استفاده کنید. برای مشاهده آموزش کامل در این خصوص به مقاله برش کابل، لخت کردن و اتصال کابلشو به کابل های فشار ضعیف مراجعه کنید.
- کابل را به گیره بسته و یا آن را با بست ثابت کنید.
- غلاف خارجی را به طول 220mm+طول کابلشو لخت کنید. سیم های مسی محافظ را قطع نکنید.
- سیم های مسی محافظ را به اندازه ی 50mm روی غلاف خارجی کابل برگردانید و سپس سیم ها را به هم بپیچید و بیرون آورید.
- نوار هادی دور لایه ی هادی و پشت سیم های مسی نورا را بردارید و به وسیله ی کاردک تیغ، با بالاکشیدن به وسیله ی ابزارلخت کن دایره ای با چرخاندن، لایه ی هادی را تا 24mm مانده به غلاف خارجی بتراشید.
- قسمت سرعایق PE را به اندازه ی 205mmتا انتهای غلاف خارجی لخت کنید و روی عایق PE جسب روغنی بزنید و سرسیم را با نوار PVC ببندید. سپس قالب پلاستیکی را وارد کابل کنید و چسب روی سیم را باز کنید.
- کابل شو را وارد سرسیم کرده و با پرس دستی پرس کنید به طوری که آخرین محل پرس در ابتدای کابل شو قرار گیرد.
2- مفصل : در هنگام کابل کشی در مسیرهای طولانی لازم است ابتدا و انتهای دو قرقره ی کابل را با رعایت کامل اصول عایق بندی از نظر ولتاژ به هم اتصال داده و در داخل کانال خاکی و یا کانال بتونی نصب کزد، همچنین در مواقع گرفتن انشعاب، باید کابل اصلی را در نقطه انشعاب قطع کرد و به کمک مفصل، کابل فرعی را به کابل اصلی متصل کرد. علاوه بر این به هنگام بروز عیب در یک کابل زمینی پس از پیداکردن محل عیب در کابل، آن نقطه از کابل را قطع کرده و پس از جداکردن قسمت معیوب از قسمت سالم، دو قطعه ی کابل را توسط مفصل به هم متصل می کنند. مفصل باید کابل را در محل اتصال در مقابل رطوبت و انواع نیروهای مکانیکی محافظت کند.
مفصل
1-2: انواع مفصل: مفصل ها معمولا از جنس چدن، فولاد یا مواد عایقی مانند PVC ساخته می شوند و اندازه های مختلفی دارند. مفصل ها از نظر شکلی دارای انواع دیگری از قبیل چهارراه و سه راهی نوعT نیز می باشند.
2-2- مواد مورد استفاده در مفصل بندی:
- پروتولین یا رزین ریختگی: پس از اتمام مفصل بندی، داخل مفصل را با ماده ی پروتولین پر می کنند که پس از سفت شدن، کابل ها را داخل مفصل کاملا محکم نگه داشته و آن ها را نسبت به یکدیگر عایق می سازد. ماده ی پروتولین براساس ولتاژهای مختلف کاربردی دارای انواع مختلف می باشد. مانند پروتولین 51Hو 51 که برای مفصل های تا30کیلووات مورد استفاده می باشد. همچنین پروتولین 80که برای مفصل های تا1 کیلووات کاربرد دارد.
- نوارهای عایق: برای عایق بندی سرکابل ها، مفصل ها، شینه ها و کابل شوها پس از انجام اتصالات از نوارهای عایق که در انواع مختلف موجود است اسفاده می شود. از جمله نوارهای عایق می توان به نوار زرد و هم چنین نوار چسب عایق اشاره کرد.
- روکش های حرارتی: روکش های حرارتی تیوب هایی هستند که قطر داخل آن ها در اثر حرارت بالاتر از 125C تا اندازه ی مورد نیاز کاهش می یابد. این تیوب ها که عایق الکتریکی هستند در مقابل عوامل جوی مقاوم و دارای مشخصات مکانیکی خوبی هستند. این عایق های حرارتی معمولا سیاه رنگ هستند و پس از پوشاندن آن ها بر روی قسمت موردنظر، با کمی حرارت دادن کاملا به هادی می چسبند و آن را دربرمی گیرند. این روکش ها مصرف عمومی دارند و برای پوشش خارجی کابل، ممانعت از خوردگی هادی کابل و یا پوشش دادن قسمت های بدون پوشش به عنوان عایق و یا محافظ به کار می رود.
3-2- طریقه ی قراردادن مفصل در کانال:
برای قراردادن مفصل در کانال کابل، ابتدا زیر مفصل آجر قرار داده می شود، در مرحله دوم مفصل به طور مستقیم درجهت خواباندن کابل قرار می گیرد. در مرحله سوم روی مفصل ماسه ی نرم ریخته می شود و برای اینکه حفاظت بیشتری داشته باشد در اخر آجر چیده می شود و روی آن با خاک پوشانده می شود.